Trappistenbier en abdijbier

Wat is het verschil?

Alle trappistenbieren zijn abdijbieren, maar niet elk abdijbier is een trappist. Hoe zit dat precies? En zegt het iets over de bierstijl? Die Belgische trappisten kennen we allemaal, maar wist je dat er ook Italiaanse en Oostenrijkse trappisten zijn? Beerwulf duikt in de wereld van trappisten en abdijen.

Authentieke trappisten

Wereldwijd staat de teller op twaalf officële trappistenbrouwerijen. Een trappistenbier is herkenbaar aan het logo ‘Authentic Trappist Product’. Dit keurmerk mogen zij allen voeren als het bier wordt gebrouwen in een trappistenklooster, onder het toezicht en de verantwoordelijkheid van monniken, behorende tot de Orde der Cisterciënzers. Daar komt nog bij dat de opbrengsten moeten gaan naar het levensonderhoud van de kloosterlingen, het opknappen van de abdij en het steunen van goede doelen.

Abdijbieren

In tegenstelling tot trappistenbieren, worden abdijbieren niet gebrouwen binnen de muren van de abdij. Abdijbieren hebben eveneens een keurmerk: ‘Erkend Belgisch Abdijbier’. Voor dit keurmerk zijn een aantal eisen opgesteld. Zo is het verplicht dat de brouwerij lid is van de Unie van Belgische Brouwers en een deel van de opbrengsten afdraagt aan de abdij waaraan ze zich verbinden. Anders dan bij trappisten heeft de brouwerij van een Erkend Belgisch Abdijbier het recht om controle uit te oefenen op reclame en commercie. In totaal zijn er 24 erkende abdijbieren zoals bijvoorbeeld Affligem, Grimbergen en Leffe.

Is trappistenbier een bierstijl?

Nee. De term trappistenbier of abdijbier zegt iets over waar het gebrouwen wordt, niet wat er precies gebrouwen wordt. Wel is het zo dat de klassieke Nederlandse en Belgische trappisten en abdijen zich vooral bezig houden met (variaties op) de klassieke Belgische bierstijlen als blond, dubbel, tripel en quadrupel. In het buitenland worden er inmiddels wel veel andere stijlen gebrouwen, maar dat is dus ook vooral afhankelijk van het land.

Onofficieel abdijbier

Indien het bier niet wordt erkend als trappist of abdijbier, betreft het een onofficieel abdijbier. In dit geval draagt het bier wel de naam van een abdij, maar is er geen sprake van een erkende band met de abdij. Onder deze categorie vallen ook bieren die niet de naam dragen van een specifieke abdij, maar wel worden gebrouwen volgens een dergelijke receptuur. Een voorbeeld hiervan is Sint Bernardus. Oorspronkelijk brouwde Sint Bernardus voor de abdij van Westvleteren. Het bier heette toen Sixtus en werd gebrouwen met het originele St. Sixtus-gist. In 1992 is de licentie gestopt en draagt het bier de naam Sint Bernardus. De brouwerij brouwt dus nog steeds dezelfde bieren, met hetzelfde recept, maar onder een andere merknaam. 

Westvleteren trappistenbier

Daarover gesproken... Westvleteren is misschien wel de bekendste trappist. De monniken kunnen niet altijd aan de vraag voldoen, omdat ze ervoor hebben gekozen om de brouwerij kleinschalig te houden. De bieren worden niet verkocht aan winkels of horeca en zijn officieel enkel te verkrijgen bij de abdij zelf of in het café tegenover de abdij. Het was zelfs jarenlang zo dat je de bieren telefonisch moet reserveren en het aantal kratten per auto beperkt wordt tot één a twee stuks. Tegenwoordig kan het via internet, maar het is nog steeds niet makkelijk. Desondanks vinden de bieren steeds vaker in kleine hoeveelheden de weg naar bierwinkels en cafés.

Westvleteren heeft vier trappistenbieren, één daarvan (Westvleteren 12) is door Ratebeer meerdere malen verkozen tot beste bier van de wereld. 

Belgische trappisten

Zoals gezegd zijn er wereldwijd twaalf officiële trappistenbrouwerijen. Ons buurland België voegt maar liefst zes trappisten toe aan deze bijzondere bierlijst. In de Belgische Ardennen vind je de trappistenkloosters en de brouwerijen van Rochefort en Chimay. In de provincie Luxemburg is de Abdij Notre-Dame d'Orval gevestigd, waar Orval wordt gebrouwen. Westmalle heeft de standplaats op ruim 20 kilometer van Antwerpen en voor een Westvleteren-trappist reis je naar het gelijknamige plaatsje in West-Vlaanderen. Net over de Nederlandse grens met België geniet je van een Achel Blond of Bruin bij de Achelse Kluis.

Trappisten in Nederland

La Trappe was Nederlands eerste trappistenbier, gebrouwen in de Abdij Koningshoeven. De trappisten die in 1881 naar Berkel-Enschot kwamen, besloten al in 1884 trappistenbier te gaan brouwen. De tweede Nederlandse trappistenbrouwerij is Trappistenbrouwerij de Kievit, gevestigd in de Zundert in Noord-Brabant.  De monniken brouwen maar twee bieren: Zundert 8 en Zundert 10. 

Buitenlandse trappisten

Buiten de lage landen vinden we nog vier trappistenbrouwerijen. In het Oostenrijkse plaatsje Engelhartszell an der Donau staat de brouwerij van Stift Engelszell waar sinds 2012 trappistenbieren uit de ketels komen. Iets zuidelijker vinden we Abdij Tre Fontane uit Rome. In mei 2015 zijn ze officieel erkend als lid van de Internationale Vereniging Trappist. Het jongste lid van de vereniging is op dit moment de Mount St Bernard Abbey in Coalville, Leicestershire (Engeland), waar Tynt Meadow wordt gebrouwen. 

De enige erkende trappist buiten Europa is die van Spencer (Massachusetts, Amerika), waar de monniken van de Saint Joseph’s Abbey sinds oktober 2013 bier brouwen.