Alles over bier in blik

De bierrevolutie dendert voort, en weet telkens te verrassen. Na het openingsschot, waarmee hop terug op de kaart werd gezet en de smaak ‘bitter’ voorgoed uit het verdomhoekje werd gehaald, volgden nieuwe revolutionaire ontwikkelingen. Volop wordt er geëxperimenteerd met gist en we zien voorzichtige experimenten om meer met mout te doen: naast de klassieke granen gerst, tarwe en rogge krijgt haver weer een kans, alsmede talloze ‘oergranen’. Het resultaat van al deze revolutionaire experimenten ken je nu wel: bier komt weer in vele kleuren, geuren en smaken. Naast het bier zelf vinden er ook revolutionaire ontwikkelingen plaats op het gebied van verpakking: bier in blik is bezig aan een onstuitbare opmars. Moeten we daar blij mee zijn?

Bliksmaak en andere ellende

Veel bierliefhebbers krijgen niet meteen tranen in de ogen als ze aan bier in blik denken, en als ze al tranen krijgen, dan zijn het tranen van verdriet. Dat heeft veel te maken met het verleden: nog niet eens zo lang geleden werd blik onbehandeld als verpakking ingezet en het metaal gaf daardoor smaak af aan de inhoud. Ik ben oud genoeg om de pijnlijke metaalsmaak te herinneren die aan bloed doet denken, en waarnaar de doperwtjes van mijn jeugd smaakten. Die tijden zijn voorbij: diverse coatings binnenin het blik voorkomen ongewenste smaakafgifte.

Wat ook niet geholpen heeft bij het imago van bier in blik is het feit dat vooral zwaarder alcoholisch bier, in halve liter blik en tegen uiterst toegankelijke prijs, de lijfdrank werd van mensen die zich op parkbankjes of supermarkt trappen plegen op te houden - bier in blik werd, platgezegd, geassocieerd met zwervers.

Laten we dit alles even parkeren en bedenken dat er eigenlijk geen betere verpakking is voor bier dan een blikje. Voor wie de voordelen niet al eens opgesomd kreeg: blik beschermt bier het best tegen de onvermijdelijke smaakachteruitgang. Bier is een levensmiddel, gemaakt van natuurlijke ingrediënten, en heeft dus niet het eeuwige leven. De smaak gaat versneld achteruit als bier wordt blootgesteld aan licht, lucht en hoge temperatuur. Licht, vooral Uv-stralen, reageren met hop en veroorzaken nare zwavelverbindingen - maar blik is 100% lichtdicht, en verslaat daarmee elke fles. Zuurstof reageert met bier en laat het oxideren waardoor het bier naar een natte krant gaat ruiken - maar blik is 100% luchtdicht. Hoe kouder een drank is, hoe langzamer biochemische processen verlopen waardoor de smaak langzamer achteruitgaat - en blik koelt sneller dan glas. Dan zijn er nog talloze milieuvoordelen, maar die Google je maar eens. Punt is: blik is, zeker voor aromatische bieren, de superieure bierverpakking.

Amerika

Bier in blik is een Amerikaanse uitvinding: op 24 januari, 1935, start Gottfried Krueger Brewery met de verkoop ervan. Al sinds 1909 werd er met ingeblikt bier geëxperimenteerd, maar de blikjes bleken niet sterk genoeg en ontploften aan de lopende band - letterlijk. Technische innovaties leidden tot een werkbare verpakking - maar deze blikken gaven wel nare smaak af. Aan het eind van de vorige eeuw waren ook deze belemmeringen overwonnen, en in 2002 is Oscar Blues uit Colorado de eerste ‘craft brewery’ die zijn bier louter in blik verpakt.

Niet dat iedereen meteen op de banken klimt - legendarisch is de ontboezeming van Greg Koch, mede-oprichter van Stone Brewing, dat hij de mannen van Oscar Blues voor gek verklaart om hun beslissing. Jaren later geeft hij onomwonden toe dat hij dat destijds deed omdat hij niet beter wist, en hij stelt zijn mening bij. De brouwerij die hij enkele jaren geleden in Berlijn openden, gebruikt zelfs geen flessen meer: Stone IPA, Go To Session IPA en zelfs zijn Berliner Weisse komen alleen in blik op de markt. In Amerika is zelfs inmiddels 30% van al het verkochte bier verpakt in blik.

Blik in Europa

Ook in Europa maakt de scepsis bij brouwer en bierliefhebber langzaamaan plaats voor bewondering: vooral kleine en onafhankelijke, smaakmakende brouwerijen, kiezen steeds vaker voor blik. Zeker als het gaat om bier met een ‘vluchtig’ aroma, zoals pils, IPA of Hefeweizen, kiest men steeds vaker voor blik. Het Duitse And Union bijvoorbeeld: lagers, Hefeweizen en (India) Pale Ale, allen in blik.
Engeland kende van oudsher minder schuine ogen als het om blik gaat - niet gek voor een land dat vooral op blikken witte bonen in tomatensaus leeft. Toonaangevende brouwerijen zoals Magic Rock, FourPure en Gipsy Hill bieden een breed assortiment aan smaakrijk blikbier.

Oorspronkelijk een Sloveense brouwerij - de lokale bureaucratie dreef oprichter Vasja Golar echter al gauw de Oostenrijkse grens over, waar zijn Bevog brouwerij floreert. Voor de aromatische bieren kiest hij blik, de bieren die iets beter tegen een stootje kunnen komen gewoon in fles.

Blik in Nederland

Heinrich Heine zei het al: “Mocht de derde Wereldoorlog ooit uitbreken, zorg dan dat je in Nederland bent - daar gebeurt alles 25 jaar later”. Lachen hoor, Duitse humor - maar op het gebied van bier in blik lopen Nederlandse kleine en onafhankelijke brouwerijen nog niet voorop. Feestelijke uitzonderingen zijn Brouwerij Kees, Uiltje Craft Brewing en De Molen - zij hebben allen een bliklijn voor die bieren die er wel bij varen. De collaboration van Kees en Bird Brewing, Mees Kees, verscheen ook in blik: de editie Zeeland van de ‘Bird on Tour’ samenbrouwserie.

Mijn voorspelling is dat in 2019 zeker vijf toonaangevende Nederlandse kleine en onafhankelijke brouwers een blikserie aan hun assortiment hebben toegevoegd. Dat voorspelde ik twee jaar geleden ook al, misschien toch het bewijs dat Heine gelijk had. Maar zonder gekheid: bier in blik is een welkome aanvulling op het bieraanbod en het bierlandschap. Bier in blik? Yes, we can!