Tsjechische pilsNa zdraví!

Sereen: dat woord walst meteen door je hoofd in de kelders van Budvar, waar de iconische bleke pils van de al even iconische brouwerij 90 dagen heerlijk mag rusten. De stilte en het gevoel van eerbied in deze ruimte doen je zin krijgen om het bier te vieren door het rechtstreeks van de vaten te proeven - iets wat ik bij elk brouwerijbezoek heb gedaan.

In de mond mengt de frisheid van vroege ochtenden zich met een vastberaden knapperigheid, en elke slok (dit is geen bier om van te nippen) vindt het elegante evenwicht tussen de Moravische mout en de pittige sensualiteit van de Saaz-hop. De nasmaak is stevig droog en bitter. Iedereen die geïnteresseerd is in Tsjechisch bier moet minstens een keer op bedevaart naar dit juweel van een brouwerij aan de rand van České Budějovice, diep in zuidelijk Bohemen. Maar als dat voorlopig geen optie is, dan is een forse slok van een fles Budvar een uitstekend alternatief.

Het toppunt van brouwkunst

In deze tijd van IPA’s, Imperial dit en dat, en Sours die suggereren dat sommige brouwers het motto van Buzz Lightyear - To Infinity and Beyond - net iets te serieus nemen, vergeet je makkelijk de gelijkaardige pleziertjes van Czech Pilsners als Budvar en z’n oudere broer Pilsner Urquell. Wanneer hij perfect gemaakt is, is bleke pils/Bohemian Pilsner (of světlý ležák in het Tsjechisch) een van de toppers in de brouwkunst: een klassieker met geschiedenis, diepgang, persoonlijkheid en een lichtheid die de drinker steeds weer terug naar het glas doet grijpen. Het is makkelijk om een hoop hop aan de kook te brengen en „IPA!” te schreeuwen, maar de subtiliteit en harmonie van světlý ležák is heel wat moeilijker te realiseren.

Een bezoek aan Pilsner Urquell is nog zo’n reis die elke echte bierliefhebber zou moeten ondernemen. Het was tenslotte hier dat een wat korzelige Beierse brouwer genaamd Josef Groll in 1842 van de burgers van Pilsen de opdracht kreeg om een bier te produceren dat de herinnering aan de vreselijke brouwsels van zijn voorgangers zou doen vergeten. Het resultaat was een glimmend gouden, sprankelende pils, de eerste in zijn soort en vandaag nog steeds in productie. En vermits de Tsjechen uitzonderlijk trots zijn op hun bieren, mag het geen verrassing heten dat de thuisbasis van Pilsner Urquell een van de meest populaire toeristische bestemmingen in het land is.

Disneyland voor bier

Je zou het een Disneyland voor bier kunnen noemen. Je komt binnen via wat lijkt op een miniatuurversie van de Brandenburgse Poort in Berlijn. Kijk om je heen: daar staat een enorme locomotief onder een zeil in een schuur - herinnering aan de tijd toen treinen vol met bier van de brouwerij naar overal in Europa reden. Vlakbij staat wat lijkt op een minaret uit Duizend-en-één-nacht, maar het is een watertoren. Onder de brouwerij ligt voor negen kilometer aan tunnels, in de 19e eeuw uitgegraven in de zachte zandsteen. In deze ondergrondse gangen werden vaten pils schuin gestapeld om te rijpen, voor het bier de wereld in ging en het prototype zou worden voor alle goudkleurige bieren die sindsdien werden gebrouwen. Maar je bent hier natuurlijk voor een biertje. En of je nu in een café in de stad bent of thuis een flesje openmaakt, je kan je verwachten aan een zachte moutgeur en harsige hopneus, een ronde smaak met lichte hopbitterheid en een lange, droge nasmaak.

De nieuwe generatie

Een van de geweldige voordelen van de huidige bierrevolutie (of je die nu ’craft’ wil noemen of niet) is dat meer brouwerijen, waar ze ook gevestigd zijn, naar Tsjechië kijken voor inspiratie. Zo wordt in België Mongozo Premium Pilsener gebrouwen, een biologische fair trade pils die zelfs het Max Havelaar-keurmerk mag dragen. Dit bier is licht bitter, hoppig en zacht van smaak, een prachtig voorbeeld van een nieuwe manier om naar pils te kijken. Ook brouwerij Kompaan uit Den Haag is aan de slag gegaan om een pils te creëren, hun bier Kameraad is een prachtig eerbetoon. Het resultaat is een bleekgeel, licht mistig bier met een fijne witte schuimkraag, een typische pils dus van Hollandse bodem. Na zdraví!