Iconische bieren in de Lage LandenWat zijn de huidige en toekomstige bier iconen?
Het lijkt wel alsof er elke week in de Lage Landen nieuwe brouwerijen bij komen. Steeds meer brouwers proberen de aandacht te trekken van de bierdrinkers in de steeds drukkere biermarkt. Dit zorgt voor een mooie aanwas nieuwe biercreaties. We kunnen dan ook zeggen dat de biercultuur in de Lage Landen groter is dan ooit. Maar weet jij waar die cultuur ontstaan is? En aan wie hebben de huidige brouwers hun bestaansrecht ontleend? Tijd voor een terugblik naar 50 jaar geleden en de grondleggers van de huidige bieren.
Nederlandse eenheidsworst
50 jaar geleden werd er in Nederland enkel pils gebrouwen. In de herfst werd er ook wat bockbier gedronken. Heel af en toe werd er ook een seizoensbier of een feestbier uitgebracht. Alles werd gebrouwen door een paar grote brouwerijen met een landelijke distributie en door een paar familiebedrijven in Zuid Nederland. Er werd slechts een bier van hoge gisting gebrouwen door de Paters Trappisten van de Schaapskooi in Tilburg.
Arcen
In 1981 werd de Skol-pilsbrouwerij in Helmond gesloten en stond Toon van den Reek op straat. Hij nam de gedurfde stap met enkele collega’s om in de leegstaande brouwerij van Arcen weer bier van hoge gisting te gaan brouwen. Door deze stap werden andere pioniers aangespoord om kleinschalig authentieke bieren te brouwen, zoals Brouwerij ’t IJ in Amsterdam en St. Christoffel in Roermond. Zij worden beschouwd als ‘the first Dutch craft brewers’. Deze brouwerijen en hun originele bieren bestaan nog steeds.
België
In België verdwenen er 50 jaar geleden lokale pilsmerken, omdat er enkele grote pilsmerken samen gingen. De brouwtraditie van de Trappisten in België was ouder en verder ontwikkeld in Westmalle, Westvleteren, Chimay, Rochefort en Orval.
De overgebleven echte streekbieren waren op één hand te tellen, zoals het Oud Zottegems, het Diesters, de Aarschotse Bruine, de Leuvense Peeterman, het Oudenaards Bruin, de Henegouwse Saison en natuurlijk de ‘mysterieuze ‘lambiek rondom Brussel. Deze bieren werden niet iedere dag gebrouwen en waren niet altijd constant van kwaliteit. Dit kwam omdat men nog op open vuur stookte met kolen en de grondstoffen niet altijd hetzelfde waren. De bieren werden vooral in de eigen streek verkocht, vaak huis-aan-huis, zoals in Nederland de groenteman en melkboer langskwam.
Van de aloude Belgische streekbieren zijn er gelukkig nog enkele over, waarbij de ‘bedreigde biersoorten’ Oude Geuze en de Saison inmiddels de waardering krijgen die ze verdienen; laag in alcohol, super dorstlessend en met alle nuances van bitter en zuur uit het rijke smaakpallet.
Melkboer uit Hoegaarden
In 1966 kwam melkboer Pierre Celis uit Hoegaarden op het idee om het verdwenen streekbier Oud Hoegaerds witbier weer te gaan brouwen . Hij had als vakantiejob bij brouwerij Tomsin gewerkt en wist ongeveer nog hoe het witbier gebrouwen werd. Vrijwel zonder geld ging Pierre met twee wastobben in een oud , verlaten limonadefabriekje aan de slag. Dit was het begin van de allereerste ‘new generation craft brewer’. Het Oud Hoegaards stond model voor alle andere witbieren en is nu wereldwijd een gevestigde naam.
Trappisten
Van de overige eerste Belgische speciaalbieren zijn de Trappistenbieren al decennia toppers, zoals Orval, Chimay Blauw, Rochefort 10 en de wereldiconen Westmalle Dubbel en Tripel. Eén van de grootste geheimen van hun succes is de supergist die men gebruikt. Dubbel en Tripel waren de eerste zware biertypen die ook door andere brouwers in Nederland werden gekopieerd.
Biericonen van de toekomst
De huidige iconen heb ik, samen met Toon van den Reek, uitgebreid omschreven in het boek De Biericonen der Lage Landen. De uitdaging voor de nieuwe brouwer is origineel, kwalitatief hoogstaand bier (blijven) maken, naamsbekendheid realiseren en een distributienetwerk opbouwen. Kunnen ze dan uitgroeien tot biericonen van de toekomst? Ik heb er vertrouwen in dat over nog eens 50 jaar de lijst met iconische brouwers zal zijn gegroeid, met de nieuwkomers van nu. Het zal dan moeten blijken welke dat zijn, er is nu in ieder geval genoeg om te proberen!